تأثیرپذیری زیاد زبان بلاروسی از زبان روسی و تعلق داشتن هر دو زبان به یک گروه از زبانهای اسلاوی باعث شده است که در نگاه اول نتوانیم بهوضوح تفاوت آنها را تشخیص دهیم. اما تفاوت زبان روسی و بلاروسی بهحدی مهم است که امروزه زبان بلاروسی به بخشی از هویت و گفتمان استقلال کشور بلاروس تبدیل شده است. در این مطلب قصد داریم کمی عمیقتر به این دو زبان نگاه کنیم، ویژگیهای مهمشان را معرفی کنیم و به تفاوتهای اصلیشان بپردازیم. با ادامه مطلب ما را همراهی کنید. دارالترجمه روسی مسکو همراه شماست با تفاوت زبان روسی و بلاروسی.
ویژگیهای زبان روسی
امروزه زبان روسی یکی از شش زبانی است که در سازمان ملل وضعیت رسمی دارد و هشتمین زبان پرگویش جهان است. حدود 258 میلیون نفر به این زبان صحبت میکنند. زبان روسی زبان رسمی چهار کشور روسیه، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان است. از مهمترین ویژگیهای این زبان میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم.
اگر نیاز به ترجمه رسمی به روسی می توانید روی ما حساب کنید.
- زبان روسی به همراه بلاروسی و اوکراینی، عضوی از زیرگروه اسلاوی شرقی از خانواده زبانهای اسلاو است. تقریباً مانند تمام زبانهای اروپایی، این زبان ریشه در خانواده گستردهتر هند و اروپایی دارد.
- در سال 1918 برای تکامل و سادهسازی نوشتار زبان روسی، اصلاحاتی املایی بهوسیله دولت جدید شوروی در آن اعمال شد. یکی از مصادیق آن حذف چهار حرف از الفبای این زبان بود.
- الفبای زبان روسی گونهای از خط سیریلیک است. 33 حرف، از جمله 20 حرف صدادار، 10 حرف بیصدا، یک نیمهصدادار «й»، که شبیه به حرف «y» در انگلیسی است و دو تغییردهنده بدون صدا یا «نشانه» دارد.
- پنج حرفِ الفبای روسی یعنی سه حرف بیصدا (k، m و t) و دو حرف صدادار (a و o) شبیه معادلهای انگلیسیشان هستند. برخی دیگر شبیه حروف در خط لاتین هستند اما به صورت متفاوت تلفظ میشوند. مثل «х» که تلفظش با «kh» انگلیسی یکی است.
- در روسی، هر اسمی مذکر، مؤنث یا خنثی است. افعال و صفتها بر اساس جنسیت و مفرد یا جمع بودن پایانهای متفاوتی دارند.
مهمترین خصوصیات زبان بلاروسی
از قرن چهاردهم تا سال 1696، زبان بلاروسی زبان رسمی دوکنشین بزرگ لیتوانی بود. این زبان نیز همانند زبان روسی از خانواده زبانهای اسلاوی شرقی است که عمدتاً در بلاروس و در بخشهایی از لهستان، جمهوری چک، اوکراین، لیتوانی، روسیه، کانادا و ایالات متحده صحبت میشود. زبان بلاروسی و روسی هر دو زبان رسمی بلاروس هستند. اما تنها حدود 23 درصد از جمعیت بلاروس به زبان بلاروسی حرف میزنند. مهمترین ویژگیهای زبان بلاروسی به شرح زیر هستند.
ارائه دهنده ترجمه روسی به فارسی و ترجمه فارسی به روسی دارالترجمه مسکو.
- سیستم نوشتاری زبان بلاروسی الفبای سیریلیک و لاتین است. انجام برخی تغییرات در طی قرن شانزدهم، منجر به پاکسازی عناصر اسلاو کلیسا از زبان بلاروسی شد. در دورههای بعد، زبانی ترکیبی از روسی و بلاروسی به نام «ترانسیانکا» ایجاد شد که هنوز هم در روستاهای بلاروس به آن صحبت میشود.
- تلفظ کلمات در زبان بلاروسی به گویشی موسوم به «مووا» صورت میگیرد. این نوع تلفظ مخلوطی از گویش روسی جنوبی زبان روسی و زبان لهستانی با صامتهای فوقالعاده سخت [h] و [r] است.
- استرس در زبان بلاروسی کیفیت و مدت حروف صدادار را تعیین میکند. در این زبان حروف بیصدا بهطور مشخصی با استرس تلفظ میشوند.
- الفبای بلاروس از 32 حرف تشکیل شده است. یک جداکننده آپستروف (‘) نیز در این زبان هست که حرف نیست و جزء الفبا محسوب نمیشود.
تفاوت زبان روسی و بلاروسی
روسها عمدتاً نمیتوانند زبان بلاروسی را بهخوبی بفهمند، بهخصوص اگر از کلمات معتبر بلاروسی استفاده شود. اما بلاروسها روسی را میفهمند. زیرا تقریباً همه آنها دوزبانه هستند. برای پرداختن به تفاوت زبان روسی و بلاروسی باید به این نکته توجه کنیم که بهعلت همخانواده بودن و شباهت بسیار زیاد این دو زبان به یکدیگر، باید در جزئیات ساختاری آنها دقیق شویم. در ادامه به مهمترین تفاوتهای این دو زبان اشاره میکنیم.
- الفبا: تأکید کلمات یکی از مواردی است که زبان روسی را از سایر زبانها متمایز میکند. در روسی هر کلمه فقط یک حرف صدادار برای تأکید دارد که مشخصاً تلفظ میشود. در زبان بلاروسی حروف صدادار داخل کلمات را کوتاه میکنند.
- آوا: زبان روسی تقریباً بهطور کامل آوایی است؛ یعنی حروف این زبان آنطور که نوشته میشوند، تلفظ میشوند و صرفاً موارد معدودی استثنا دارد. مثلاً حرف «г» که معمولاً «g» تلفظ میشود، وقتی بلافاصله بعد از حرف «к» قرار میگیرد به صدای «h» تبدیل میشود. در زبان بلاروسی برخی حروف در طی اصلاحات حذف شدهاند و لذا تفاوت آوایی با زبان روسی ایجاد کردهاند. مثلاً حرف Ґ ґ (g) با اصلاحات شوروی در سال 1933 لغو شد، اما هنوز توسط برخی افراد استفاده می شود. حتی عمده جمعیت بلاروس هنگام انتقال از لهجههای محلی «مووا» به زبان روسی، آوای زبانی معمول خود را حفظ کردهاند.
- تفاوتهای نوشتاری:
- حرف Ў یا ў (کوتاه U) در زبان روسی نیست. اما یکی از حروف زبان بلاروسی است.
- آپستروف (“)، را در زبان روسی با حرف ъ (علامت سخت) مشخص میکنند.
- حرف i در زبان بلاروسی برخلاف روسی «и» نوشته میشود.
- رواج محلی: زبان اصلی در تئاترها، دانشگاهها، ادبیات، سینماها و رسانهها در بلاروس عمدتاً روسی است. درحالیکه زبان بلاروسی بیشتر در روستاها رایج است. البته در مدارس بلاروس نیز به دانشآموزان زبان بلاروسی را یاد میدهند. با گذشت زمان، ویژگیهای منطقهای زبان روسی در بلاروس کمی تضعیف شدهاند.
نتیجهگیری
طبق ماده 17 قانون اساسی کشور بلاروس، زبانهای رسمی در جمهوری بلاروس بلاروسی و روسی هستند. شاید تفاوت زبان روسی و بلاروسی در ظاهر زیاد معلوم نباشد. اما زبان بلاروسی املا، قوانین دستوری و تاریخ مختص خودش را دارد و از این نظر آن را میتوانیم زبانی جدا از زبان روسی بدانیم. شاید اصلیترین تفاوت زبان روسی و بلاروسی را این مسئله بدانیم که زبان بلاروسی زبان اقلیت است حتی در کشور بلاروس. به گفته زبانشناسان اگر تغییری در شرایط فعلی ایجاد نشود ممکن است زبان بلاروسی تا صد سال دیگر از بین برود. البته این وضعیت را نباید صرفاً از زاویه غلبه زبان روسی بر آن تحلیل کنیم.